Jan van Heeswijkprijs

In 1991 is door de Historische Kring Bommelerwaard de Jan van Heeswijkprijs ingesteld. Jan van Heeswijk nam dat jaar afscheid van het bestuur. Als initiatiefnemer van de kring was hij er vanaf 1964 bij betrokken, eerst als bestuurslid en later als voorzitter.
De prijs, een mooie glazen bokaal en een geldbedrag van € 500 wordt sindsdien uitgereikt in een lustrumjaar van de kring aan een persoon, een groep van personen of een instelling die zich in de voorgaande vijf jaren op bijzondere wijze een bijdrage heeft geleverd voor de historiekennis van de Bommelerwaard of de verbreiding daarvan. In 1991 werd de prijs voor het eerst uitgereikt, en wel aan de naamgever Jan van Heeswijk.

De Jan van Heeswijkprijs is uitgereikt aan:

1991   Jan van Heeswijk
1994   Gerrit Verkuil
1999   Organisatie Duizend jaren Heerewaarden
2004   Jan Groenendijk
2009   Trees en Gerard Hoogbergen-Blom
2014   Marian Witteveen-Jansen
2019 Alois van Doornmalen

Jan van Heeswijkprijs 2019 (55-jarig jubileum van de Kring)
Alois van Doornmalen uit Ammerzoden heeft in zijn vrije tijd onderzoek gedaan naar de familie Herlaar. Het is een diepgaande, wetenschappelijk verantwoorde studie geworden naar de bouwheer van kasteel Ammersoyen. Hij onderzocht welke positie en macht de Herlaars hadden in het Midden-Nederlands rivierengebied in de periode van de twaalfde en dertiende eeuw. De bronnen uit deze periode zijn schaars, over vele instanties verspreid en weinigen beschikken over de bagage die nodig is om ze te kunnen lezen en interpreteren. Geen wonder dat er tot op heden nauwelijks vergelijkbaar onderzoek is gedaan. Van Doornmalen promoveerde in 2017 in Leiden op dit onderwerp tot doctor in de geschiedwetenschappen.
Dat het Dirk van Herlaar was die kort na 1325 met de bouw van het kasteel begon, vindt de jury goed om te weten maar het belang van dit onderzoek is nog veel groter. De positie van de adel, hun bezittingen aan allodiale en leengoederen en hun macht is uitvoerig onderzocht. De studie draagt zeer veel nieuwe kennis aan over de Bommelerwaard en de omringende gebieden en laat onderlinge verbanden zien. De draagwijdte van dit onderzoek is voor de toekomst van de geschiedbeoefening zeer groot. Daarnaast wist Van Doornmalen het verhaal voor de Historische kring ook heel duidelijk en prettig te vertellen tijdens een lezing op kasteel Ammersoyen.

Jan van Heeswijkprijs 2014 (50-jarig jubileum van de Kring)
Marjan Witteveen verdiept zich, zolang ze in Zaltbommel woont (al ruim veertig jaar) vol overgave en enthousiasme in de Bommelerwaardse historie. Zij is voor velen, nieuwkomers en ras-Bommelaars en Bommelerwaarders een nooit verzakende vraagbaak. Wie iets wil weten over de historie van Zaltbommel, komt op enig moment altijd met Marjan in contact. Iedereen kan er van op aan dat haar antwoorden kloppen, want Marjan bestudeert grondig , is vastberaden en gaat niet over een nacht ijs. Ze onderzoekt en schrijft niet alleen om vast te leggen voor het nageslacht maar ook om jong en oud te interesseren voor het prachtige cultuurgoed van de Bommelerwaard. Haar kennis houdt ze nooit voor zichzelf. Onder andere door tal van lezingen door de hele Bommelerwaard en daarbuiten wil zij die kennis graag met iedereen delen. Ze doet dat met een aanstekelijk enthousiasme. Opgetogen en oprecht blij kan ze vertellen als ze in de archieven iets nieuws ontdekt heeft over de historie van de Bommelerwaard.

Hieronder een lijst - in willekeurige volgorde - van publicaties en boeken die door Marjan Witteveen zijn geschreven.

Marjan Witteveen heeft een diepgaande studie gemaakt van Maarten van Rossum en zijn huis en daarover verschillende publicaties het licht doen zien en samen met anderen in 2005 het boek ‘Een pronkstuk in Zaltbommel, Maarten van Rossum, zijn huis en het museum’ geschreven.
In het boekje ‘Rondje Bommel, wandelen door Zaltbommel ‘ nodigt Marjan Witteveen de lezers uit om met haar mee op wandelpad te gaan door Zaltbommel. Aan de hand van enkele wandelroutes beschrijft zij op alleraardigste wijze het verleden en heden van de stad.
In het boek Kastelen en vestingwerken in de Bommelerwaard geeft Marjan Witteveen als eerste een overzicht van alle kastelen en vestingwerken, oud en nieuw, ruïne, of inmiddels verdwenen, die de Bommelerwaard rijk is/was.
In het boekje ‘Twee eeuwen Philips in Zaltbommel’ zet ze uiteen wat de relatie is tussen Philips en Zaltbommel.
In ‘Omringd van Maas en Waal, de Bommelerwaard in rijmen en verzen’ heeft Marjan (samen met Jan Groenendijk) alle rijmen en verzen over de streek verzameld, ingeleid en toelicht.
Ze legt op dit moment samen met enkele andere auteurs de laatste hand aan een boek over de Sint Maarten. Ze doet dat zoals we van haar gewend zijn: zeer gedegen, alles wordt onderzocht, gecheckt en gedubbelcheckt.

Aan de totstandkoming van veel andere boeken over de Bommelerwaard verleende zij haar medewerking, zoals onder andere het drieluik over kleurrijke mensen in de Bommelerwaard en vele historische boeken uitgegeven door de Europese Bibliotheek, later uitgeverij Aprilis.
Daarnaast zijn er nog volop andere redenen:

Marjan Witteveen is stadsgids en leidt al vele jaren met veel enthousiasme jong en oud door de stad Zaltbommel waarbij ze vertelt over de historie.
Jarenlang heeft ze zich als vrijwilliger en bestuurslid van het (toen nog) Maarten van Rossummuseum beziggehouden met de documentatie van de voorwerpen in het museum.
Zij is medeoprichter geweest van de Vrienden van het Streekarchief Bommelerwaard en is jarenlang bestuurslid geweest. Nog steeds volgt zij de Vrienden, nu van de Bommelerwaardse Archieven, op de voet..
Ook heeft ze zich jarenlang actief ingezet voor de Historische Kring, tien jaar lang als bestuurslid, maar ook als auteur van artikelen in de Voorn en Loevestein en als historicus. Jarenlang heeft ze ook in de redactie van Tussen de Voorn en Loevestein gezeten.
In de monumentencommissies van zowel Maasdriel als Zaltbommel vervulde zij geruime tijd een belangrijke rol.
Ze is jaren actief bestuurslid geweest van het Gelders Oudheidkundig Contact.
Al een aantal jaar - en nog steeds - is Marjan Witteveen eindredacteur van het tijdschrift ‘Venster’, een tijdschrift van de Stichting Oude Gelderse Kerken.
Ook aan vele kortdurende projecten verleende Marjan Witteveen haar medewerking. Zo heeft zij alle monumenten in Zaltbommel beschreven.

Kortom, op Marjan Witteveen wordt nooit tevergeefs een beroep gedaan en Marjan is nog steeds zeer actief bezig met de historie van de Bommelerwaard.
Haar niet aflatende inzet om haar enorme kennis van de historie van de Bommelerwaard te verspreiden en te delen, op een bescheiden, vriendelijke maar gedreven wijze, maakt haar dé ideale Jan van Heeswijkprijswinnaar.

Jan van Heeswijkprijs 2009 (45-jarig jubileum van de Kring)
Tijdens de jubileumbijeenkomst van de Historische Kring Bommelerwaard in de Gasthuiskapel te Zaltbommel werd zaterdag 26 september 2009 de Jan van Heeswijkprijs uitgereikt aan Trees en Gerard Hoogbergen-Blom uit Nederhemert. Zij ontvingen uit handen van juryvoorzitter mevr. E. de Jong-van Meeteren een cheque t.w.v. 500 euro en een glazen kunstwerk van de hand van de Australische glaskunstenaar Jasper Dowding.

Voor Trees Blom en Gerard Hoogbergen heeft de geschiedenis van Nederhemert nog maar weinig geheimen. Met als startpunt hun boerderij 'De Hoef' op Nederhemert-Zuid hebben zij door langdurig en gedegen onderzoek in diverse archieven hun kennis van het dorp vergroot. Door het uitgeven van de serie publikaties 'Plekken van Herinnering' laten zij anderen meedelen in hun kennis van de vele facetten van het dagelijks leven in de vroegere heerlijkheid, het kasteel en de inwoners. Naast deze in eigen beheer uitgegeven serie werkten zij mee aan diverse andere publikaties over Nederhemert. Het echtpaar heeft zich vele jaren, door publikaties, lezingen en petities, ingespannen voor restauratie van het kasteel. Na de restauratie bracht Trees het kasteel voor uiteenlopende groepen tot leven door 'in de huid te kruipen' van Maria Torck, een vroegere vrouwe van Nederhemert. Beiden waren actief in de Historische Kring Bommelerwaard, Trees als voorzitter. Zij was tevens lid van de Monumentencommissie Kerkwijk en trad toe tot het bestuur van de stichting Open Monumentendag.